2019-03-15

Wodomierze

legalizacja/wymiana i koszty

 

Wiceprezes Zarządu KSM:

mgr Zbigniew Olejniczak

 

Podczas niedawnych obrad Komisji Gospodarki Zasobami Spółdzielni Rady Nadzorczej zwrócono się do mnie, aby przypomnieć i opisać proces okresowej wymiany legalizacyjnej wodomierzy lokalowych oraz koszty jego przeprowadzania. Powodem zgłoszenia takiego zapotrzebowania jest zapewne przewidziana na ten rok aktualizacja stawek opłat ponoszonych na ten cel. Postaram się więc (mimo ograniczonego miejsca, ale w sposób mam nadzieję przystępny i zrozumiały) zaspokoić oczekiwania, przybliżając – moim zdaniem – potrzebne informacje związane z aspektami: technicznym, prawnym i finansowym działań realizowanych w tym zakresie.

 

Na początek przypomnę, że nasze budynki wznoszone w przeszłości nie miały nawet instalacji wewnętrznych przystosowanych do zamontowania indywidualnych wodomierzy lokalowych, a koszty zużycia wody rozliczane były według ryczałtowej normy 6 m3/osobę /miesięcznie, z możliwością jej zwiększenia (w rejonie Śląska) do 9 m3/osobę/miesięcznie. Obowiązująca wówczas urzędowa cena wody była stosunkowo niska, a co za tym idzie tak liczone koszty zużycia wody nie były aż tak znaczące, żeby motywować do ich ograniczania.

 

Inaczej było w domach wznoszonych od połowy lat 90. ubiegłego wieku, które wyposażano w wodomierze lokalowe już w procesie inwestycyjnym, stwarzając możliwość indywidualnego rozliczania kosztów zużycia wody na podstawie wskazań tych urządzeń pomiarowych. Zużycia wody tam rejestrowane okazały się średnio o połowę niższe od obowiązującej normy ryczałtowej, co – przy bardzo dynamicznie rosnącej wówczas cenie wody i odprowadzania ścieków oraz powszechnemu dążeniu do tego, aby „każdy płacił za siebie" na podstawie wskazań indywidualnych lokalowych urządzeń pomiarowych rejestrujących zużycie mediów (gaz, prąd, woda, ciepło etc.) – postawiło wielkie wyzwania logistyczne, techniczne i finansowe. Trzeba było wówczas znaleźć rozwiązania problemów wcześniej nie dostrzeganych, a zaostrzonych nowymi okolicznościami w sferze kosztów zamieszkiwania.

 

Nie muszę chyba wyjaśniać jak trudne organizacyjnie, skomplikowane technicznie i finansowo obciążające były to wyzwania. Ważne, że operacja powiodła się i mieszkańcy uzyskali możliwość przejścia z zawyżonych, normatywnych obciążeń, na rzeczywiste zużycia wskazywane w tym przypadku przez indywidualne wodomierze.

 

Koszty zużycia wody rozliczane indywidualnie, a nie jak dotychczas ryczałtowo, spadły średnio o połowę, warto więc było (wtedy i nadal) mieć wodomierze i rozliczać się na podstawie rzeczywistego zużycia rejestrowanego przez indywidualne lokalowe wodomierze. Aby taki skutek pożądany osiągnąć, trzeba było podjąć wiele z tym związanych trudnych i ważnych decyzji i działań. Od strony finansowej, z powodu braku w Spółdzielni wolnych środków, trzeba było znaleźć sposób na pokrycie kosztów zakupu blisko 33 tysięcy wodomierzy, kosztów przystosowania wewnętrznych instalacji wodnych oraz kosztów montażu wodomierzy oraz ich oplombowania jako legalizowanych urządzeń pomiarowych itp. Brak wcześniej zakumulowanych na ten cel własnych środków finansowych oraz nacisk społeczny na nieodkładanie w czasie tej operacji legły u podstaw decyzji o kredytowaniu, a także ratalnej spłacie poniesionych kosztów już w okresie użytkowania wodomierzy.

 

Realne obniżenie opłat za zużycie wody i odprowadzanie ścieków – będące skutkiem wdrożonych rozliczeń indywidualnych – uzasadniały słuszność podjęcia decyzji o wyborze takiej ścieżki finansowania zakupu i montażu wodomierzy lokalowych. Spłata poniesionych kosztów rozłożona była na cały okres od montażu do – obowiązkowej w myśl przepisów – wymiany legalizacyjnej wodomierzy, poprzez wprowadzenie (do wymiaru opłat miesięcznych związanych z użytkowaniem posiadanych lokali) opłaty na legalizację tych urządzeń. Należy pamiętać, że w ten sposób został stworzony pewien mechanizm polegający na tym, że wtedy kiedy przypada koniec okresu, na który wodomierz posiada cechy legalizacyjne i dokonywana jest z prawnej konieczności jego wymiana, to finansowanie kosztów demontażu „starego" wodomierza oraz zakupu i montażu „nowego" odbywa się dzięki kredytowaniu i następującej po tej operacji spłacie z przyszłych wpływów wnoszonych w comiesięcznych opłatach za mieszkanie.

 

Mam nadzieję, że – nawiązując trochę do historii – przybliżyłem Państwu istniejący w naszej Spółdzielni mechanizm finansowania opomiarowania pierwotnego, indywidualnego zużycia wody i oprowadzenia ścieków oraz kosztów finansowania (jeszcze raz podkreślam – prawnie obowiązkowej) wymiany wodomierzy.

 

Pora wyjaśnić skąd przepis stanowiący, że sprawne wodomierze musimy wymieniać, aby urządzenia (nowo zainstalowane) nadal mogły być podstawą do utrzymania systemu indywidualnych rozliczeń kosztów wody i odprowadzania ścieków. Konieczność wymiany wodomierzy w cyklach pięcioletnich nie wynika z oceny ich stanu technicznego, ale z przepisów zawartych w Załączniku nr 6 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych. (Dz. U. nr 5 poz. 29 z 14 stycznia 2008 r.). Dla wodomierzy o nominalnym strumieniu objętości nie większym niż 500 m3/h – świadectwo legalizacji pierwotnej oraz cechy legalizacji pierwotnej są ważne przez 5 lat, a okres ważności dowodów legalizacji ponownej wynosi także 5 lat.

 

Powiecie Państwo, że mowa tu jest o legalizacji, a nie o wymianie i słusznie. Trzeba jednak rozważyć okoliczności, które prawie wszystkie podmioty zużywające wodę biorą pod uwagę, decydując się jednak na wymianę, a nie na legalizację. W celu sprawdzenia wskazań wodomierza i ponownej jego legalizacji konieczne jest bowiem wymontowanie z instalacji wodociągowej oraz zamontowanie na specjalnym stanowisku pomiarowym uwierzytelnionym przez Główny Urząd Miar.

 

Ważne jest zachowanie wymogów wynikających z wyżej wspomnianego Rozporządzenia Ministra, z którego zacytuję fragmenty:

 

§§ 34 Przyrządy pomiarowe powinny być zgłaszane do legalizacji ponownej:

 

1) nie później niż w ostatnim miesiącu ważności dowodu legalizacji poprzedniej, jeżeli okres ważności jest wyrażony w miesiącach;

 

2) nie później niż w ostatnim roku ważności dowodu legalizacji poprzedniej, jeżeli okres ważności jest wyrażony w latach;

 

3) po naprawie;

 

4) przed ich zainstalowaniem w przypadku, o którym mowa w § 3 pkt 3 (w miejscu zainstalowania przyrządu pomiarowego jeżeli wynika to z wymagań metrologicznych);

 

5) po uszkodzeniu cech legalizacji lub zabezpieczających nałożonych na przyrząd podczas poprzedniej legalizacji.

§ 36. 1. Organ administracji miar albo podmiot upoważniony do wykonywania legalizacji ponownej poświadcza, na podstawie przeprowadzonego sprawdzenia przyrządu pomiarowego, że przyrząd pomiarowy spełnia wymagania metrologiczne, poprzez wydanie świadectwa legalizacji ponownej lub umieszczenie na przyrządzie pomiarowym cech legalizacji.

 

2. Na cechę legalizacji ponownej składa się:

1) cecha właściwego urzędu podległego organowi administracji miar albo jednostki upoważnionej oraz

2) cecha roczna albo cecha roczna i cecha miesięczna.

 

§ 37. 1. Cechy legalizacji ponownej są umieszczane na przyrządach pomiarowych sprawdzonych i spełniających wymagania metrologiczne.

 

Nie będę komentował powyższych zapisów, wierzę bowiem, że sami Państwo (posługując się wyobraźnią) jesteście w stanie dostrzec problemy z ewentualną masową legalizacją w krótkim okresie około 33 tysięcy wodomierzy. Nie bez znaczenia jest w tym przypadku strona kosztowa tej operacji ponieważ przeprowadzenie legalizacji wodomierza jest niewiele tańsze od nowego wodomierza. Ponadto istotne jest także to, iż dokonanie legalizacji nie jest tym samym, co zagwarantowanie niezawodności działania urządzenia pomiarowego. Krótko mówiąc – legalizacja potwierdzi prawidłowość dokonywania pomiarów ale tylko wtedy, kiedy urządzenie działa poprawnie i niezawodnie, a to daje tylko gwarancja producenta urządzenia. Ufam, że wyjaśnienia powyższe także w Państwa przekonaniu wskazują uzasadnienie dla przeprowadzania wymiany legalizacyjnej wodomierzy zamiast tylko ich legalizacji.

 

Zgodnie z § 30 ust.1 i § 33 ust.1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16.08.1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz.U. Nr 74 poz. 836) w przypadku, gdy instalacja ciepłej wody użytkowej i instalacja wodociągowa zostały wyposażone w wodomierze służące do rozliczeń zużycia tej wody w lokalach, właściciel tych urządzeń powinien zapewnić okresową ich legalizację. Właściciel wodomierza to nie to samo co użytkownik wodomierza. Właścicielem wodomierza jest osoba fizyczna lub prawna, która zakupiła ten wodomierz za własne pieniądze.

 

Użytkownikiem wodomierza może być osoba fizyczna lub prawna biorąca w użytkowanie wodomierz na podstawie umowy lub aktu administracyjnego. Użytkownik wodomierza jest stroną biorącą udział w transakcji rozliczeniowej, która otrzymuje należność za ilość zużytej wody określoną na podstawie wskazań wodomierza. Na użytkowniku ciąży obowiązek zorganizowania procedury legalizacji ponownej wodomierzy. Kwestia finansowania tego procesu jest sprawą uzgodnień między użytkownikiem (Spółdzielnią Mieszkaniową, Wspólnotą Mieszkaniową, Administracją budynku) a najemcami lokali.

 

Nikomu chyba wyjaśniać nie muszę, że to nie Katowicka Spółdzielnia Mieszkaniowa dostarcza i sprzedaje odbiorcom wodę, a dostarczają ją (i sprzedają) Katowickie Wodociągi S.A. Spółdzielnia natomiast buduje, konserwuje, remontuje urządzenia do jej odbioru, mierzenia i rozliczania oraz pobiera i rozlicza z dostawcą opłaty na jego rzecz i robi to bez wynagrodzenia. Od wielu lat wnioskujemy bezskutecznie do Katowickich Wodociągów o przejęcie tych rozliczeń. Przeszkodą dla jest brak (ewentualnej) możliwości odcięcia dostaw do odbiorców w indywidualnych lokalach, którzy zalegają z opłatami. Nie ma bowiem obecnie ani technicznych, ani finansowych możliwości takiego działania. Mamy natomiast obowiązki wynikające z „Regulaminu rozliczania kosztów zużycia wody w KSM", zatem musimy sami się z tymi problemami borykać.

 

Wracając do wymiany legalizacyjnej wodomierzy, to trudno nie przypomnieć, że od strony technicznej, ale i estetycznej, w zdecydowanej większości budynków zarządzanych przez KSM istniejące od wybudowania budynków instalacje nie przewidywały indywidualnych wodomierzy i trzeba było nie lada zachodu, aby umożliwić ich pierwotne zamontowanie. Wykonano konieczne przeróbki wykorzystując każdy pomysł i każdą możliwość, aby dokonać montażu wodomierzy. W niektórych typach budynków takie możliwości nie nastręczały trudności, ale w znacznej części potrzebny był wielki nakład pracy, a i o kosztach z tym związanych trzeba pamiętać. Trudności podejścia, dokonane przez użytkowników przeróbki, zabudowy i ograniczenia dostępu, minimalizacja otworów rewizyjnych itp. mają wpływ na czaso-, praco-, a co za tym idzie kosztochłonność tych czynności przy każdorazowej wymianie wodomierzy. Inaczej mówiąc: tam gdzie instalacje już od projektu do wybudowania przewidywały montaż wodomierzy, tam operacja wymiany wodomierza trwa np. około 30 minut, natomiast tam gdzie mają miejsce utrudnienia wymiana trwa znacznie dłużej.

 

Pora podsumować to, co składa się na koszty legalizacyjnej wymiany wodomierzy. Zacząć trzeba od zakupu wodomierza spełniającego wiele kryteriów. Musi to być wodomierz wysokiej jakości, na którą składają się: gwarancja niezawodnej pracy, odpowiednie parametry techniczne (w tym klasa dokładności pomiaru), wymiary zewnętrzne dające możliwość montażu w ograniczonej przestrzeni, odporność na ingerencję o charakterze sabotowania wskazań (np. magnesami), odporność na uszkodzenia mechaniczne, przystosowanie do współpracy z urządzeniami transmitującymi drogą radiową odczyty wskazań itp. A teraz niektóre czynności (też kosztują!) realizowane podczas wymiany wodomierza: zaprogramowanie transmitujących modułów radiowych i ich synchronizacja z wodomierzem oraz urządzeniami odczytującymi i rejestrującymi, demontaż starych urządzeń, montaż zaworów zwrotnych, ewentualna naprawa podejść wraz z materiałami, montaż oraz uszczelnienie nowego urządzenia wraz z materiałami, sprawdzenie poprawności działania, założenia plomb, spisanie protokołów z demontażu i montażu, wyrejestrowanie starego i zarejestrowanie w bazie danych nowego urządzenia, utylizacja starych urządzeń itp.

 

Całość prac wymiany wodomierzy realizowana jest przez wykonawców z firmy wybranej w konkursie ofert/przetargu, która dostarcza nam wodomierze, a następnie dokonuje okresowych rozliczeń kosztów zużycia wody i odprowadzania ścieków. Szanowni Państwo, jak widać sama cena wodomierza np. 82 złote (przyjęta przez nas do kalkulacji) to przecież nie całkowity koszt wymiany legalizacyjnej, ale tylko jego znaczna część, co bardzo proszę mieć na uwadze. Z poniesionych i przewidywanych kosztów – tak jak i w odniesieniu do innych elementów opłat – wyliczana jest, zgodnie z obowiązującymi zasadami, stawka opłaty na tzw. legalizację wodomierzy, co u nas oznacza stawkę opłaty na pokrycie kosztów legalizacyjnej wymiany wodomierzy.

 

Dotąd obowiązująca stawka wynosi 1,60 zł i była skalkulowana wiele lat temu, jeszcze w odniesieniu do tradycyjnych wodomierzy, a tymczasem od 2010 roku montowane są wodomierze nowocześniejsze, już z modułem radiowym do zdalnego odczytu. To oczywiście powiększyło koszt, chociaż tylko na tyle, że po blisko ośmiu latach (według stanu na koniec ubiegłego roku) w skali całej Spółdzielni wpływy z opłat na ten cel wnoszone w ramach comiesięcznych opłat i tak były niższe, w sumie o nieco ponad 1,6 mln złotych.

 

W celu zgromadzenia niezbędnych środków na pokrycie kosztów już poniesionych oraz przewidywanych na przyszłe okresy, konieczne było podjęcie przez Zarząd decyzji o zmianie stawki opłaty wnoszonej na ten cel, w ramach comiesięcznych opłat, do wysokości 2,50 zł netto. Nowa stawka dla części osiedli obowiązywać będzie od maja br., a dla pozostałych sukcesywnie, w kolejnych miesiącach tego roku. Bardzo ważnym celem tej regulacji jest również realizowanie zaleceń Rady Nadzorczej mających na celu stopniowe zmniejszanie wielkości zobowiązań zewnętrznych Spółdzielni. Dzięki bowiem tej regulacji, według symulacji przeprowadzonych przez służby ekonomiczne Spółdzielni, możliwa będzie, w perspektywie do końca 2025 roku, spłata kosztów kolejnej wymiany legalizacyjnej wodomierzy.

 

Szanowni Państwo! Mam nadzieję, że udało Wam się dobrnąć do końca lektury tego tekstu, którego celem było wyjaśnienie mechanizmu wymiany wodomierzy w wielu aspektach z tym przedsięwzięciem związanym, choć pewnie i tak nie wszystkie nasuwające się pytania i wątpliwości znalazły w nim odpowiedź.

 

Z poważaniem

ZBIGNIEW OLEJNICZAK



     

 
 
Wiadomości


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych.
Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia.
Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Więcej informacji: Polityka prywatności (Cookies-RODO)