Demokratyczne i samorządne planowanie

Zastępca Prezesa Zarządu,
Zastępca Dyrektora do spraw Ekonomicznych:

mgr Teresa Ślązkiewicz

Początek roku to niemal dla wszystkich czas akceptacji sporządzanych wcześniej planów. Nie inaczej jest w naszej Spółdzielni. To bardzo trudny i pracochłonny proces, angażujący wszystkie jednostki organizacyjne – Osiedla, Zakłady Celowe oraz Dyrekcję, wszystko po to, aby zapewnić sprawne i – przede wszystkim – bezpieczne funkcjonowanie zasobów Katowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Pomimo wielu niewiadomych i ciągle zmieniających się przepisów prawa krajowego, stworzyliśmy oparty na postanowieniach ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, Statutu Spółdzielni, założeniach kierunkowych uchwalonych przez Walne Zgromadzenie, Strategii Ekonomicznej oraz regulaminów wewnętrznych, zbiorczy „Plan gospodarczy i program działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej" będący wytyczną działań operacyjnych na 2023 rok.

Najważniejszym zadaniem było opracowanie planu tak, aby wpływy pokryły rzeczywiście ponoszone koszty, zgodnie z obowiązującą spółdzielczość mieszkaniową zasadą działania non profit – bez generowania zysku, a także by plan zapewniał utrzymanie naszych zasobów w stanie niepogorszonym oraz wpływał na poprawę bezpieczeństwa i komfortu zamieszkiwania. To wszystko – wiadomo – w dzisiejszych czasach, przy braku stabilizacji cenowej towarów, usług, a przede wszystkim kosztów dostawy mediów, takich jak energia elektryczna, energia cieplna i gaz, było zadaniem karkołomnym, niemal niemożliwym, wszakże zrealizowanym.

Plan nasz składa się z kilku podstawowych części – planu Osiedli (gospodarka zasobami), Zakładów Celowych, funduszu remontowego, inwestycji i działalności społeczno-kulturalnej. Przygotowany przez Zarząd obszerny dokument jest w pierwszej kolejności przedmiotem analizy i obrad Rady Nadzorczej Katowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej, a w następnej kolejności podejmie go planowane na czerwiec Walne Zgromadzenie ogółu członków KSM. Taka procedura zapewnia demokratyczny i samorządny sposób zarządzania spółdzielnią mieszkaniową jako przedsiębiorstwem. Z opracowanym planem oczywiście będą mogli zapoznać się także wszyscy członkowie Spółdzielni. Zgodnie z obowiązującymi u nas i realizowanymi zasadami „Kierunki rozwoju działalności gospodarczej, społecznej, oświatowej i kulturalnej Katowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej na rok 2023" zostaną opublikowane na łamach „Wspólnych Spraw" oraz na stronie internetowej KSM, a całość dokumentacji będzie udostępniona naszym członkom do zapoznania się w siedzibie KSM w Katowicach przy ul. Klonowej 35c.

Już teraz zachęcam do lektury tych dokumentów. Wszak odzwierciedlać one będą nasze cele statutowe oraz wytyczne organów samorządowych, będą w swej treści zgodne z przedmiotem działania Spółdzielni w interesie ogółu jej członków. Chodzi przy tym nie tylko o zapoznanie się z treścią owych planów, ale także o świadomą ich akceptację lub uwagi wnioskujące korektę. To najbardziej demokratyczny sposób indywidualnego, osobistego wpływania każdego z członków Spółdzielni na to, co się w niej dzieje, jak przebiega jej rozwój. Forma ta jest bezprecedensowa. Bo przecież będąc członkiem KSM jednocześnie każdy jest mieszkańcem Katowic, Województwa Śląskiego, obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej, wreszcie członkiem Unii Europejskiej. A czy z tych to kolejnych tytułów mamy możliwość takiego samego, uprzedniego i dogłębnego poznawania i decydowania o planie rozwoju miasta, województwa, kraju i Unii Europejskiej?

W założeniach do planu między innymi przyjęto, że w trakcie roku będą następować dalsze przekształcenia własnościowe mieszkań spółdzielczych, a w konsekwencji nastąpi zmiana struktury własności zarządzanych przez Spółdzielnię zasobów na rzecz zwiększenia liczby wyodrębnionych lokali pozostających w zarządzie KSM.

Planując nasze zamierzenia na rok 2023 siłą rzeczy odnosiliśmy je do efektów i realiów roku 2022. A on przyniósł dużo zmian i sporo kolejnych destabilizacji w wielu dziedzinach naszego życia. Dopiero co, na początku ubiegłego roku powoli zaczynaliśmy zauważać kończenie się kryzysu wywołanego globalną pandemią covidową, gdy tymczasem wojna za naszą wschodnią granicą odmieniła sytuację gospodarczą nie tylko w Ukrainie, w Polsce, Europie, a też w skali ogólnoświatowej. Drastyczny wzrost inflacji wywołany przede wszystkim sytuacją na rynku paliw–ropy naftowej i węgla oraz innych surowców, spowodował lawinowe zaburzenie europejskiego ładu gospodarczego. Doświadczała tego i nadal siłą rzeczy odczuwa także Polska. W efekcie każdy z jej obywateli.

Indywidualnie niepokoi wszystkich nade wszystko sfera żywnościowa, w której właściwie ogół produktów nieustannie drożeje. Nie będę tutaj przytaczała cen sklepowych, bo przecież wszyscy je codziennie poznają i obserwują podwyżki, a jednocześnie odczuwają nadmierne szczuplenia swoich portfeli i pustoszenie indywidualnych kont. Nasze osobiste doznania wstrząsów cenowych potwierdził Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłaszając 13 stycznia 2023 roku oficjalny komunikat w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2022 roku (Monitor Polski z 16 stycznia 2023 r., poz. 68). Według wyliczeń GUS wskaźnik ten wyniósł 114,4, co (urzędowo) oznacza wzrost cen o 14,4%.

Ale komunikat GUS z 15 marca br. podał, że inflacja w lutym 2023 r. wzrosła do 18,4% rok do roku. Ostatni raz inflacja przekroczyła 18 procent w ujęciu rocznym w grudniu 1996 r. kiedy wynosiła 18,5%. Z oficjalnych danych GUS wynika, że w lutym br. w ciągu roku najmocniej podrożały ceny w żywności - 24,0 proc. oraz transportu - o 23,7 proc. Ceny w zakresie użytkowania mieszkania lub domu i nośniki energii były o 22,7 proc. wyższe niż przed rokiem.

W związku z tym, że dane te nie były znane w czasie sporządzenia planów, tj. w III i IV kwartale ubiegłego roku, musieliśmy wówczas posługiwać się jedynie planowanym wskaźnikiem i ujętym w ustawie budżetowej, a zakładanym w wysokości 9,8%. Takie są obowiązujące nas zasady państwowe. I właśnie ta wartość stała się podstawą planowania kosztów, a to w niektórych przypadkach może być powodem rozbieżności pomiędzy planami, a realnym ich wykonaniem. Sedno tkwi bowiem w tym, że większość zawieranych umów naszymi podwykonawcami zawiera klauzulę o możliwości waloryzacji cenników czy opłat za usługi o rzeczywisty wskaźnik inflacji. W takich przypadkach staniemy przed koniecznością korekty stawek za poszczególne usługi świadczone na rzecz Spółdzielni. Rzecz jasna, informacje o ewentualnych zmianach stawek opłat trafią do naszych mieszkańców z ustawowym wyprzedzeniem.

Trzeba także stale mieć na uwadze fakt, że istotna część elementów planu kosztów zawsze pozostaje od nas całkowicie niezależna, a są to ceny:

• energii cieplnej zakupionej na potrzeby centralnego ogrzewania i podgrzania wody,
• energii elektrycznej,
• gazu,
• wywozu nieczystości czyli opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi,
• zimnej wody i odprowadzenia ścieków,
• opłat publiczno-prawnych (wieczyste użytkowanie gruntów, opłata przekształceniowa, itp.),
• wzrostu płacy minimalnej i związanych z tym obligatoryjnych narzutów,
• obligatoryjnych przeglądów technicznych obiektów, instalacji, zabezpieczenia ppoż. i innych, wynikających z prawa budowlanego,
• ubezpieczenia obiektów.

Suma tych obciążeń od lat stanowi zdecydowanie ponad połowę kosztów ponoszonych przez Spółdzielnię gospodarującą w sferze finansowej wpływami pochodzącymi tylko z miesięcznych opłat. W efekcie jedynie mniejsza ich część pozostaje do wewnętrznego wydatkowania.

Informacje na temat kształtowania się cen powyższych usług i mediów są oczywiście brane pod uwagę w Spółdzielni przy tworzeniu planów. Pamiętać trzeba wszakże o różnicy czasowej pomiędzy sporządzeniem planu, a jego fizycznym wykonaniem, szczególnie w przypadku energii cieplnej, energii elektrycznej i pozostałych mediów mających wręcz decydujący wpływ na budżet Spółdzielni. Dlatego koszty te w praktyce preliminowane są z założeniem ich wzrostu na przestrzeni całego roku kalendarzowego - o ile zmiany te można, szczególnie w ostatnich miesiącach, przewidzieć na podstawie danych o gospodarce kraju.

Z poważaniem

TERESA ŚLĄZKIEWICZ